ODISSEI bij het nationale Open Science Festival

Op 1 september vond het National Open Science Festival plaats aan de VU in Amsterdam. Honderden mensen die betrokken zijn bij de ontwikkeling en implementatie van Open Science onderzoekspraktijken kwamen bijeen om ideeën, kennis en ervaringen uit te wisselen. ODISSEI was op verschillende plekken in het programma aanwezig, met presentaties tijdens verschillende sessies, deelname van onze Scientific Director Pearl Dykstra aan een panel in het Open Science and Policy track, en met een informatietafel in de ‘Marketplace’. 

Tijdens de workshops in de ochtend leidden Erik-Jan van Kesteren, Raoul Schram en Thom Volker van het ODISSEI Social Data Science (SoDa) team aan de Universiteit Utrecht een sessie over synthetic data, een belangrijk hulpmiddel voor Open Science. Vaak kunnen data niet beschikbaar worden gesteld vanwege restricties, zoals privacyregels. In dergelijke gevallen kan een ‘nepversie’ van de data worden gebruikt. Deze workshop richtte zich op de manieren waarop je dergelijke synthetic data kan genereren, en hoe je verschillende niveaus van privacy kan bereiken. Deze niveaus hebben tegelijkertijd weer invloed op de manieren waarop je synthetic data kan gebruiken voor onderzoek en in het onderwijs.

In een andere workshop, over FAIR data en de European Open Science Cloud (EOSC), heeft CTO Lucas van der Meer zijn visie gepresenteerd op de manier waarop FAIR de grote onderzoeksvragen van deze tijd kan beantwoorden. Hoe vind en link je datasets? Hoe transformeer je duizenden datasets tot een netwerk van Nederland? Hoe link je de constructen en metingen van surveyvragen aan elkaar? Bepaal je voorwaarden voor toegang tot gevoelige datasets? Stimuleer je machine-leesbaarheid van code? Het antwoord: een FAIR, geautomatiseerde, opschaalbare infrastructuur. FAIR is niet alleen van toepassing op data, maar ook op metadata, metingen, onderzoekskenmerken, dataset licenties en code (slides zijn hier te vinden). 

Tijdens de Open Science in de praktijk track in de middag was ODISSEI data manager Angelica Maineri betrokken in de sessie “Starting FAIR discussions: increasing standardisation in your research community”, georganiseerd met Esther Plomp, Frédérique Belliard and Junzi Sun (TU Delft). Veel onderzoeksgemeenschappen zijn bezig om gesprekken op te starten om te bepalen welke standaarden aangenomen moeten worden om effectief FAIR te implementeren in hun gemeenschap, volgens het FAIR principe R1.3. Het doel van deze sessie was om het publiek te betrekken om een checklist van aanbevelingen te helpen ontwikkelen, voor degenen die geïnteresseerd zijn in het faciliteren van discussies in de gemeenschap van onderzoekers, over het aannemen van FAIR standaarden. Met dit doel werden vijf rondetafels georganiseerd rondom vijf onderwerpen: dataverzameling, publiceren, betrokkenheid van de gemeenschap, data delen, en datahergebruik. De inzichten die tijdens de sessie zijn verzameld, worden gebruikt als input voor een kort artikel. Een eerste versie hiervan is hier te vinden. Als je wil bijdragen, kan je Angelica hierover mailen. 

Tijdens een feestelijke middagsessie over het ontdekken van data met het ODISSEI Portal werd het eerste prototype van het portal gelanceerd. Het ODISSEI Portal, dat is ontwikkeld met DANS, SURF en de VU, combineert metadata van een grote hoeveelheid onderzoeksdatarepositories in een enkele interface, die al doorzoekbaar is en die in de toekomst ook mogelijkheden geeft voor geavanceerde semantische zoekvragen, om de verdere vindbaarheid te ondersteunen en datatoegang in de sociaal wetenschappelijke datasets in Nederland te faciliteren (slides zijn hier beschikbaar). 

Tot slot nam ODISSEI Scientific Director Pearl Dykstra deel aan een panel in de Open Science and Policy track, waarin ze de manieren besprak waarop ODISSEI ernaar streeft om data zo open mogelijk te maken, met inachtneming van de strikte regels die er zijn op het gebied van privacybescherming. Verder benadrukte ze dat open data geen gratis data zijn, gezien de hoge kosten van datacollectie. Meer hierover en over gerelateerde discussies is te vinden op Scienceguide.nl

Relevante links