Een belangrijke uitdaging in de sociale wetenschappen is inzicht te krijgen in hoe sociale verschijnselen op macroniveau—bijvoorbeeld sociale ongelijkheid, sociale cohesie, of de evolutie van cultuur—ontstaan als de vaak onbedoelde gevolgen van interacties tussen individuen. Grootschalige online experimenten—onderzoeken waarin meer dan honderd mensen via internet met elkaar communiceren—bieden uitkomst, omdat ze het mogelijk maken om zowel gedrag op microniveau als het ontstaan van sociale verschijnselen op grote schaal gecontroleerd te onderzoeken. Het is echter moeilijk en duur om dergelijk onderzoek uit te voeren.
Dit initiatief, onder leiding van Rense Corten van de Universiteit Utrecht, bevordert de totstandkoming van een blijvend pakket aan tools voor het uitrollen van grootschalige online experimenten, en neemt voor Nederlandse onderzoekers de vaste kosten weg die gewoonlijk met dergelijke onderzoeken gepaard gaan. Het pakket bestaat uit vier onderdelen:
- Werving van deelnemers uit onder andere het LISS panel, Panl, en respondentensteekproeven van CBS, RvIG, of via online advertenties.
- Een code-bibliotheek met herbruikbare bouwstenen die interactie tussen deelnemers mogelijk maakt in uiteenlopende onderzoeksopzetten, geprogrammeerd in Elixir, Empirica, oTree en Z-tree Unleashed.
- Langdurige technische ondersteuning voor wetenschappers die experimenten ontwikkelen, door het samenstellen van een team ontwikkelaars met relevante vakkennis.
- Beschikbaarstelling van hardware voor experimenten.
In het verleden heeft ODISSEI al ondersteuning geboden bij het testen van tools voor grootschalige online experimenten (zie hier en hier voor succesvolle voorbeelden), maar de bestaande oplossingen moeten nu worden opgeschaald en algemener inzetbaar worden gemaakt om de toegankelijkheid voor de bredere SSH-gemeenschap (sociale en geesteswetenschappen) te verbeteren. Hiertoe ontwikkelt het project gebruiksscenario’s (‘use cases’) als leidraad voor de ontwikkeling, maar verwelkomt het ook ideeën voor verdere gebruiksscenario’s van andere onderzoekers, met name uit de geesteswetenschappen.
Als onderdeel van het project hebben we faciliteiten ontwikkeld om online gedragsexperimenten uit te voeren binnen het LISS panel, in samenwerking met Centerdata en het eScience Center. Deze faciliteiten zullen naar verwachting in 2025 volledig beschikbaar zijn.
Teamleden:
Rense Corten (projectleider)